Door Marjolein Janssen
Ter afsluiting van de serie over de vier brahmavihara’s (liefdevolle vriendelijkheid, compassie, medevreugde en gelijkmoedigheid) een artikel over hoe we deze vier eigenschappen van het hart kunnen inzetten in het dagelijks leven. Ik raad je aan de andere vier artikelen in deze serie eerst te lezen, omdat de informatie in die artikelen hier bekend wordt verondersteld. Klik voor de artikelen over liefdevolle vriendelijkheid, compassie, medevreugde en gelijkmoedigheid.
Geen abstracte meditatieoefening
De brahmavihara’s zijn geen abstracte meditatieoefening die we af en toe eens toepassen in formele meditatie, integendeel, ze horen ook thuis in ons dagelijks leven en onze dagelijkse activiteiten.
‘De eerste meditatie-instructie gegeven aan een kind dat opgroeit in een Thaise boeddhistische familie richt zich meestal op de beoefening van metta. De ouders leren het kind om gedachten van goede wil – een wens voor geluk – naar alle levende wezens te verspreiden, elke nacht voor het slapen gaan.‘
~ Thanissaro Bhikkhu (Amerikaans boeddhistische monnik)
Overal toepasbaar
Aangezien de brahmavihara’s alle facetten van het leven omvatten, kunnen we ze overal toepassen. Of we nu lijden of blij zijn of alledaagsheid ervaren, in alle situaties kunnen we de brahmavihara’s beoefenen. Als we ze toepassen in het dagelijks leven zullen ze zowel ons eigen leven als het leven van degenen om ons heen op een positieve manier beïnvloeden. Een vriendelijke, warme houding tegenover onszelf en alle wezens die ons pad kruisen, maakt dat we een veilige haven zijn voor zowel onszelf als anderen.
We kunnen de vier brahmavihara’s uitstralen naar alle wezens die we tegenkomen of aan wie we toevallig denken: dierbaren, huisdieren, vreemden, moeilijke personen, vogeltjes in het park en alle wezens overal
Moge je gelukkig zijn
Je hoort bijvoorbeeld de sleutel in het slot draaien, je partner komt thuis van het werk, en je stuurt hem of haar gelijk een metta-wens: “Moge je gelukkig zijn”. We kunnen metta sturen naar een fietser die ons tegemoet komt fietsen: “Moge je in vrede leven”. We zien op tv dat er een ramp is gebeurd in een land ver weg: “Mogen de slachtoffers de kracht hebben hun lijden aan te gaan”. Je hoort dat een kennis ernstig ziek is geworden: “Moge je vrij zijn van lijden”.
Een familielid gaat trouwen met zijn of haar grote liefde: “Moge je vreugde voortduren en nog groter worden”. Je huisdier is enthousiast aan het spelen: “Ik verheug me in jouw geluk”. Als je je even niet zo fijn voelt: “Ik ben de erfgenaam en eigenaar van mijn kamma/acties, mijn geluk of ongeluk hangt af van mijn kamma/acties, niet van mijn goede wensen”. Je fietst/wandelt/rijdt zo eens door de stad of het dorp waar je woont: “Ik wens alle wezens in deze plaats geluk, en ik kan hun keuzes niet voor hun maken”.
Intentie van goede wil
Net als tijdens de formele beoefening van de brahmavihara’s is het ook in het dagelijks leven van belang om je te verbinden met je hartcentrum als je de wensen uit. Het is niet perse van belang dat je iets voelt in je hart; waar het om gaat is de intentie waarmee je de wensen uit. Zorg dus voor een intentie van goede wil, een intentie van compassie en warmte.
Als we zo actief bezig zijn met het uiten van goede wensen kunnen we het gaan herkennen als we een vriendelijke houding tegenover onszelf of anderen hebben. Vervolgens kunnen we dit gevoel van vriendelijkheid verspreiden door onze aandacht op een specifiek persoon of op een groep wezens te richten en zo onze goede wil laten uitdijen naar ook deze wezens.
Maak er een gewoonte van
Mocht je een keer opmerken dat je je niet zo goed voelt, dan kun je proberen hoe het is om een paar minuten zinnetjes van een van de brahmavihara’s te herhalen in jezelf. Indien je jaloezie opmerkt, onderzoek dan of de medevreugde-zinnetjes je helpen om te gaan met de jaloezie of je helpen inzicht te krijgen in de invloed die dit gevoel op je heeft. Als je het moeilijk hebt, voel dan hoe voedend het is om jezelf mededogen te sturen: “Moge ik de kracht hebben mijn lijden aan te gaan”. Wanneer je merkt dat een ander lijdt, of vreugde ervaart, of gewoon zijn of haar leven leidt, stuur die ander dan eens een passende wens.
Je kunt er een gewoonte van maken om iedere dag, door de dag heen, af en toe een brahmavihara-wens te sturen, of dat nu naar jezelf of een ander wezen is. Dan ontwikkel je een sneeuwbaleffect aan goedheid in je leven.
Begin met de dingen zoals ze zijn
‘Alle vier de brahmavihara’s beïnvloeden elkaar zodanig dat wanneer je er één cultiveert, je sterker wordt in de andere. Waarschijnlijk ben je niet in balans tussen de vier en zullen een of twee meer ontwikkeling nodig hebben. Het is belangrijk dat je je weerstand overwint, zodat je kunt werken met degenen die het moeilijkst voor je zijn. Wees alsjeblieft bescheiden in je ambitie. Ontwikkel geduld met jezelf. Wees bereid om te beginnen met hoe de dingen zijn. In deze mentale houding vind je alle brahmavihara’s.‘
~ Phillip Moffitt (Amerikaanse meditatieleraar)
Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd op www.vipassanahaarlem.nl
Meer lezen en luisteren:
- Dharma-lezing door Marjolein Janssen over metta in het dagelijks leven (18min).
- Lees de andere brahmavihara-artikelen: metta (liefdevollevriendelijkheid), karuna (compassie), mudita (medevreugde) en upekkha (gelijkmoedigheid).
