Door Susie Harrington
Met toestemming van Susie Harrington vertaald vanuit het Engels door Marjolein Janssen.
“Waarom op retraite gaan?”
Als meditatielerares is dit een van de meest gestelde vragen die ik hoor. We leiden een druk, vol leven, en prioriteit geven aan stiltedagen raakt aan een van de centrale dilemma’s van onze tijd: niet genoeg tijd – voor familie, voor werk, om te sporten, om de was te doen, om alles gedaan te krijgen! Dus hoe kunnen we te midden van al deze activiteiten toch tijd vrijmaken om op retraite te gaan?
Het doet me denken aan het verhaal van een opschrift op een grafsteen: “Alles is gedaan. Stierf toch.” Wat is belangrijk? Wat doet er toe? Vaak gaan we zo snel, dat we dit vergeten te vragen. En als we het vergeten te vragen, houden de patronen die ons ervan weerhouden om het te vragen juist stand. Onszelf lang genoeg uit ons dagelijks leven halen om een retraite bij te wonen, is oprecht met de actie van ons lichaam zeggen dat de vraag belangrijk voor ons is. Dat we bereid zijn lang genoeg te stoppen om zorgvuldig te overwegen hoe we dit kostbare mensenleven willen besteden.
Wanneer we op retraite gaan committeren we onszelf eraan om onze aandacht te schenken aan het hier en nu. We zetten onze plannen, kalenders en onze eindeloze inspanningen om ergens anders te komen opzij. Evenals onze mobiele telefoons, computers, agenda’s en takenlijsten. We nodigen de wereld uit om zonder ons door te gaan, terwijl wij stoppen en vanaf de oever de rivier van het leven observeren. Zittend op de oever, stil zittend in de ontspannen en alerte meditatiehouding, aandachtig met opmerkzaamheid, hebben we de kans om naar iets te kijken wat fundamenteler is dan de oppervlakkige laag van activiteit die ons dagelijks leven vult. Alleen al op deze manier stoppen is een geschenk! Wanneer we onze externe activiteiten naast ons neerleggen, merken de meeste mensen dat de geest nog een tijdje op volle snelheid doorgaat. Maar met geduld en wijze aandacht begint het te vertragen. Terwijl het vertraagt, hebben we de gelegenheid om ons met nieuwsgierigheid en zorg te richten op onze relatie met onszelf en met de wereld waarin we leven. Het is niet ongebruikelijk om bijna onmiddellijk ons te herinneren dat we veel levendiger, interessanter, complexer en genuanceerder zijn dan we gewoonlijk de tijd nemen om op te merken.
We kunnen ontdekken wie we zijn en ons daarmee verbinden – het volledige, ongedefinieerde, complexe mysterie – zonder beperkt te worden door de rollen en verplichtingen van het dagelijks leven. Een belangrijk onderdeel van een retraite is de veilige en ondersteunende omgeving waarin we de volheid van wie we zijn kunnen verwelkomen, en ons ermee verbinden. We kunnen onze, soms in vakjes opgedeelde, ervaring van onszelf verwelkomen. Waarbij we ruimte maken om in de richting van heelheid en integratie te bewegen. De beperkingen, verwachtingen en oude verhalen waarmee we onszelf definiëren kunnen geopend, losgelaten of tenminste tijdelijk verzacht worden. Zo kunnen we de volle reikwijdte en expressie van wie we zijn verwelkomen. Onze afkomst, etniciteit, seksuele identiteit en -voorkeur; onze vreugden, uitdagingen, geschiedenis, culturele en economische achtergrond; onze successen, mislukkingen, twijfels en angsten; het gehele complex van onze ervaring kan worden verwelkomd met vriendelijke aandacht. We kunnen ons ook verbinden met onze goedheid, onze vriendelijkheid en ons verlangen om gelukkig te zijn. Bovendien kunnen we ons verbinden met onze wens om geluk en mededogen te delen met degenen van wie we houden én degenen die ver van ons afstaan.
Als we op retraite gaan kan ons proces vergemakkelijkt worden door het horen van de leringen, de meditatiebeoefening en onze verbinding met de leraren. Dat wat we horen kan worden uitgetest en op waarde geschat in het retraite-laboratorium. Aan het einde van een retraite deelde een deelnemer eens dat hij 40 boeken over meditatie en het boeddhisme had gelezen, maar dat hij zich niet realiseerde dat hij het hele punt had gemist, tot hij op retraite ging! De waarheid zien voor onszelf. Hoewel ontelbare boeken, online Dharma-lezingen, artikelen en andere bronnen ons kunnen ondersteunen in onze meditatiebeoefening, krijgen de boeddhistische leringen vorm en transformeren ze ons pas wanneer we de tijd nemen om in een ondersteunende omgeving op een directe manier onze ervaringen te observeren, testen en begrijpen.
Tijdens een retraite zijn we in de gelegenheid samen met anderen te mediteren. Er is de vaak gebruikte uitdrukking: meditatie is een individuele activiteit die je het best in een groep kunt doen. Veel mensen vinden het een uitdaging om dagelijks te mediteren; het is niet makkelijk om dat alleen te doen. Op een retraite worden we gedragen door zowel de groep, de leraren als het retraitecentrum. De hele omgeving en iedereen is daar om ons te ondersteunen in onze meditatiebeoefening. Hoewel we allemaal op retraite gaan vanuit onze eigen specifieke intenties, de richting waarin we gewezen worden is dezelfde. De woorden die we eraan geven zijn misschien anders, maar we delen allemaal de ontplooiing van het hart richting vriendelijkheid, geluk, integriteit, gemoedsrust en vrijheid.
Een retraite is niet gemakkelijk, het is geen vakantie, tenminste niet zoals we normaal over vakantie denken. Het kan een uitdaging zijn en oncomfortabel. En het is nooit wat we verwachten. Ik heb gehoord dat Chogyam Trungpa eens zei:
“Als je niet kunt mediteren, ga dan reizen”
hiermee implicerend dat het grootste avontuur dat ons ter beschikking staat meditatie is. We denken mogelijk dat we niet in staat zijn om in stilte te zijn, of niet zo lang kunnen zitten, of we anticiperen andere angsten of ideeën. Het is altijd anders dan we denken; net als het reizen naar een onbekend land, weten we niet hoe het zal zijn totdat we het proberen. Alhoewel retraite mogelijk niet ons idee van vakantie is, kan het potentieel dieper, meer intentioneel en transformerend zijn. In de ruimte van stilte en verstilling kunnen we ons verbinden met wat het meest belangrijk is. We krijgen duidelijk inzicht in onze eigen aard en in onze eigen levens. We zien mogelijk ons verleden, heden en toekomst met fris begrip. We kunnen de helderheid ontwikkelen waarmee we loskomen van oude patronen en daarmee de gelegenheid om nieuwe keuzes te maken in onze levens.
De effecten van een retraite reiken vaak ver voorbij de beperkte tijd die we eraan besteden. We begrijpen mogelijkerwijs op een nieuwe manier wie we zijn, wie we waren en wat het meest belangrijk is voor ons. We vinden soms een toegenomen geduld en een vaardigheid in het reageren zonder reactiviteit. Misschien vinden we nieuwe vreugde in onze omgang met degenen van wie we houden. Oude verhalen, wrevel en misverstanden die onze relaties gekleurd hebben worden mogelijk getransformeerd. En misschien nog wel het meest belangrijk, onze toewijding aan dat waaraan we de hoogste waarde toekennen kan nieuwe inspiratie krijgen. Door de ondersteuning van een retraite ondervinden we misschien dat het haalbaarder wordt om zowel de uitdagingen als de vreugden van alledag aan te gaan vanuit een pad van wijsheid en hartsverbinding. Met de hulp van zowel gestadige meditatiebeoefening als een retraite vergroten we onze vaardigheid en capaciteit om keuzes te maken die ons ondersteunen op onze levensweg. Dit te doen is een geschenk aan onszelf en aan de wereld. Een geschenk veel groter dan onze takenlijst. Zet je takenlijst opzij en overweeg jezelf de geschenken van retraite te geven.
© Susie Harrington. Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op de website van Spirit Rock.
